شمارش معکوس براي پرتاب کاوشگر ۵ حامل موجود زنده از ايران به فضا
کاوشگر۵ که توسط پژوهشگران سازمان فضايي ايران طراحي و ساخته شده است، به گفته وزير دفاع ظرف چند روز آينده به فضا پرتاب مي شود که اين مهم مقدمه اي براي اعزام انسان به فضا خواهد بود. سردار احمد وحيدي با اعلام پرتاب کاوشگر۵ تا چند روز آينده اظهار داشت: کاوشگر۵ يک محموله زيستي را با خود به فضا ارسال مي کند و ارزيابي هايي را روي فعاليت هاي زيستي به عمل مي آورد. به گفته سرپرست سازمان فضايي ايران، کاوشگر۵ حامل نخستين موجود زنده انسان نماي ايراني است که با استفاده از يک پرتابگر داخلي که توسط سازمان هوافضا آماده شده است، به فضا پرتاب مي شود.
دکتر حميد فاضلي به تازگي درباره اهميت ماموريت کاوشگر ۵ گفت: پرتاب اين کاوشگر دستاوردهاي مهمي در حوزه تحقيقات زيستي و فناوري هاي پشتيبان حيات و عمليات رهگيري و بازيابي براي سازمان فضايي ايران به همراه خواهد داشت و انجام آن يکي از گام هاي مقدماتي مهم براي اجراي پروژه عظيم ملي اعزام انسان به فضا محسوب مي شود.
سرپرست سازمان فضايي در ادامه تصريح کرد: کاوشگر ۵ داراي کپسول زيستي حامل يک ميمون است که اين ميمون طي يک سال اخير مراحل آماده سازي و آموزش هاي لازم را سپري کرده است. به گفته فاضلي، کاوشگر ۵ توسط پژوهشگران سازمان فضايي ايران در پژوهشگاه هوافضا طراحي و ساخته شده است. کاوشگر ۵ که قرار است همراه يک ميمون به ارتفاع ۱۲۰ کيلومتري پرتاب شود با هدف انجام تحقيقات زيستي و ارسال موجود زنده انسان نما به فضا و بازگشت سالم آن، طراحي و ساخته شده و اين، نخستين گام عملي در اجراي پروژه ملي اعزام فضانورد ايراني به فضاست.
از جمله فناوري هاي کليدي در اين طرح مي توان به آماده سازي و آموزش موجود زنده، طراحي و ساخت محفظه زيستي شامل عايق صوتي، حرارتي و ضربه گير و تجهيزات لازم براي تامين اکسيژن و سنجش علايم حياتي موجود زنده، جدايش ملايم موتور و ساير اجزاي جدا شونده به منظور حفظ سلامت موجود و بازيابي سالم محموله از ارتفاعات بالا اشاره کرد.
کاوشگرهاي فضايي، راکت هاي عمود پروازي هستند که براي حمل آزمايشگاه هاي فضايي به ارتفاعات بالاي جو غليظ - ارتفاع بين ۵۰ تا ۳۰۰ کيلومتر - و بازيابي سالم آن ها به کار مي روند. کاوشگرها کاربردهاي بسياري دارند که از آن جمله مي توان بررسي خواص اتمسفر، آزمايش وسايل کنترلي مورد استفاده در ماهواره ها و ماهواره برها، کسب اطلاعات هواشناسي و پيش بيني هوا و انجام تحقيقات زيست فضايي و نجوم را نام برد. در حقيقت، محموله هاي آزمايشگاه فضايي در کاوشگرها، اجزاي پيچيده سامانه هاي فضايي و موجودات زنده را در معرض آزمايش و بررسي قرار مي دهند.
در کاوشگر۵، اعزام يک ميمون به ارتفاع ۱۲۰ کيلومتري و بازيابي سالم آن و فراهم کردن بستر مناسب براي انجام تحقيقات زيست پزشکي فضايي پيش بيني شده است.
در اين کاوشگر اولين محفظه زيستي براي پشتيباني حيات در ارسال به فضا طراحي و آزمايش مي شود. در تمامي مراحل پرتاب تصاوير محفظه زيستي، علايم حياتي موجود زنده و داده هاي محيطي و علمي، مخابره و در جعبه سياه ثبت مي شود.براي حفظ و تضمين سلامت موجود زنده در ارسال به فضا و بازگشت از آن، بايد قابليت اطمينان سامانه هاي حامل موجود زنده بسيار بالا باشد؛ از اين رو، تمامي مراحل طراحي، ساخت و آزمايش بايد مطابق با استانداردهاي فضايي خاص سامانه هاي سرنشين دار انجام شود.
آماده سازي و آموزش موجود زنده از جمله مراحل کليدي در اين طرح است. موجود زنده با قرار گرفتن تدريجي در شرايط شتاب و ارتعاش، توانايي تحمل شرايط پرواز واقعي را پيدا مي کند. در طرح پرتاب کاوشگر حامل ميمون به فضا، ميمون ها آموزش ديده اند تا بتوانند تحمل فشارهاي فيزيکي، مداري، شتاب هاي مداري، صوت، ارتعاش و ساير عوامل را هنگام پرتاب داشته باشند. ميمون تحمل خوبي نسبت به فشار ناشي از شتاب گرانشي دارد و از اين رو در حال حاضر مطالعات در زمينه ارسال محموله هاي زيستي به فضا روي ميمون ادامه دارد.
ميمون به عنوان حيواني آموزش پذير، طي مراحل آموزش، خود را با شرايط پرتاب انطباق مي دهد. آموزش هاي پيش بيني شده شامل سازگاري موجود زنده با شتاب، ارتعاش و شوک، شرايط سقوط آزاد، سر و صدا و محيط داخلي محفظه زيستي است. آزمايش زيرسامانه هاي جدا شونده و چترهاي زيرسامانه بازيابي نيز از مهم ترين بخش هاي آزمايش عملکردي است و قابليت اطمينان اين زيرسامانه ها با تکرار آزمايش ها به تاييد مي رسد. انتظار مي رود با تلاش پژوهشگران و کارشناسان پژوهشگاه هوافضا در دستيابي به فناوري ارسال موجود زنده به فضا، برگ زرين ديگري به کارنامه فعاليت هاي فضايي ايران اضافه شود.
تاکنون کشور ما در حوزه طراحي و ساخت ماهواره برها پيشرفت خوبي داشته و با دستيابي به فناوري ماهواره برها توانمندي پرتاب ماهواره را نيز کسب کرده اما موضوع پرتاب موجود زنده به فضا از بحث پرتاب ماهواره به لحاظ ماموريت ويژه اي که بر عهده بخش ماموريتي سيستم است کاملا متفاوت خواهد بود، چرا که در ارسال ماهواره به فضا، اصراري به بازگشت آن نيست و زماني که مدت زمان ماموريت ماهواره به اتمام برسد ماهواره به عنوان زباله فضايي در فضا رها مي شود اما انساني که به عنوان فضانورد به فضا مي رود حتما بايد به زمين بر گردد. بر اين اساس قسمت مفيد ماهواره بر حامل کپسول زيستي است تا انسان را به فضا ببرد و بعد از انجام ماموريت بار ديگر سالم به زمين بازگرداند.
نظرات شما عزیزان: